4.13 Novitæ
L'articolo apreuvo o l'elenca e ciù boñe stöie de novitæ e i eventi da-i 13 d'arvî{1}}
1. Derek Chauvin tegnuo pe colpevole de l'assascinio do George Floyd
A-o martedî, l'ex agente de poliscia de Minneapolis Derek Chauvin o l'é stæto tegnuo pe colpevole d'assascinio de segondo graddo, omiçidio de terso graddo, e omiçidio de segondo graddo inta mòrte do George Floyd{3} A condanna do Chauvin a l'é vegnua dòppo un proçesso emotivo ch'o l'é duou pe træ settemañe, into quæ o tempo o l'à sostegnuo che e açioin do Chauvin ean ecce L'uso de Floyd de fentanilo e de metanfetamina e de condiçioin de sanitæ de sotta o l'à caxonou a seu mòrte pe-a sentensa do Chauvin o l'avià leugo inte settemañe vegnue, e o l'à da affrontâ fin à 40 anni de prexon{7}
2. US e Ciña concordan de cooperâ in sciô cangiamento do climma
A-a mercoledì, i Stati Unii e a Çiña an pubricou unna deciaraçion commun ch'a l'ea apreuvo à travaggiâ insemme pe affrontâ a costion do cangiamento climatico exploso l'affermaçion a l'é vegnua dòppo doî giorni de conversaçioin à Shanghai tra o clima di Stati Unii John Kerry e a seu controparte cineise Xie Zenhua inta deciaraçion, i doî paixi impegnæ à "megioâ e seu respettive açioin e cooperaçion in sce di proçesci moltilati, compreiso a N Accòrdio de Pariggi.” Sto chì o marca un cangiamento scignificativo inta relaçion tra-i doî paixi, che in passou son stæti in contrasto in scê costioin comme o commercio e i driti umoen{3}}
3. Esploxon a-a base navâ indonesiaña a l’ammassâ doî
A-o martedî, unn'esploxon à unna base navâ indonesiaña into Surabaya a l'à ammassou doî offiçiæ da mariña e a l'à ferio ben ben di atri. A caxon de l'esploxon a l'é ancon sotta investigaçion, ma i rappòrti a-o prinçipio fan de mòddo ch'a pòsse ëse stæta provocâ da un malfunçion inte un scistema de miscili {1} L'inçidente o l'à fæto l'urtima riga d'açidenti ch'an afflitto l'armâ indonesian inti urtimi anni, un militare, un militapter inte Çentro o l'à fæto un crashuptor. Java, ammassando quattro persoñe a-o bordo.
4. I Zughi Olimpichi de Tokyo pe anâ avanti ascì co-o cresce di caxi de COVID{1}}
Despite a surge in COVID-19 cases in Japan, officials have confirmed that the Tokyo Olympics will go ahead as planned this summer. The decision has been met with criticism from some quarters, with concerns raised about the safety of athletes and spectators. However, organizers have said that they are taking extensive measures to ensure the safety of participants, including daily COVID-19 testing and strict quarantine protocols. The Olympics are set to begin on July 23, e o corran fin à l’agosto 8.
5. O Gunman o l'arve o feugo inta struttua de l'Indianapolis
Giovedì, un armato o l'à averto o feugo inte unna struttua de FedEx à Indianapolis, con ammassâ eutto persoñe avanti de piggiâ a seu mæxima vitta pe-a seu mæxima vitta o segna l'urtimo incidente de violensa co-e arme inti Stati Unii, e o l'à torna descadenou un dibatti Colorado, ch'o l'à lasciou 10 persoñe mòrte.
6. O funerale do Prinçipe Prinçipe o l'à leugo a-i 17 d'arvî
O funerale do prinçipe Prince Philip o l'avià pòsto a-a Cappella de San George into Castello de Windsor a-i 17 d'arvî, o Palaçio do Buckingham o l'à annonçiou {*{1} O ducca de Edimburgo o l'é mòrto a-i 9 d'arvî à l'etæ de restriçioin pe-o COVID. gh'é stæto domandou de no arrecheuggese feua do castello, ma in cangio de mostrâ o seu rispetto con stâ à cà à cà pe-a cà O funerale o saià televisou, e o scilensio de un menûto o saià osservou inte tutto o paise a-e træ de mattin o giorno do funerale*
7. A Ruscia de scorrî 10 diplomatichi di Stati Unii in retaliaçion pe-e sançioin
A Ruscia a l'à annonçiou ch'a l'espoñe 10 diplomatichi di Stati Unii in retaliaçion pe-e sançioin impòste da-i Stati Unii {1} E sançioin son stæte presentæ in respòsta à l'interferensa russa inte eleçioin prescidençiale di Stati Unii do 2020, coscì comme i SolarWindis Cerbattock{3}} o l'à denegao o l'à da fâ co-o l'à da fâ co-i incidenti, e o l'à accusâ i Stati Unii de "interferensa in scê affæ domesteghe. o movimento o l'é bon de fâ de relaçioin de stress tra-i Stati Unii e a Ruscia, ch'ean za à un ponto basso pe caxon de costioin comme o conflitto in Ucraiña e l'intoxinaçion do cappo de l'oppoxiçion Alexie Navalny{5}
8. Prinçipe Harry de parteçipâ a-o funerale do Prinçipe Filippo sensa Meghan Markle
O prinçipe Harry o l'avià parteçipou a-o funerale do Prinçipe Filippo sensa seu moggê Meghan Markle, ch'a l'é incinta do seu segondo figgio p. Meghan o no l'à reçevuo a liberaçion medica pe viægiâ da-i Stati Unii, donde a cobbia a l'é apreuvo à vive inte sto momento O funerale o l'avià da fâ co-a primma comparsa pubrica do Harry into Regno Unio da-o momento che lê e o Meghan o l'à lasciou i membri da famiggia reale de l'anno passou. introversa, con quarchedun ch'o l'à criticou a seu deçixon de dâ unn'intervista a-o Oprah Winfrey donde an piggiou de affermaçioin esploscive in sciâ famiggia reale.